|
«فَإِنْ كَانَ الْخَوْفُ أَشَدُّ مِنْ ذَلِكَ فَصَلُّوا رِجَالاً قِيَامًا عَلَى أَقْدَامِكُمْ أَوْ رُكْبَانًا مُسْتَقْبِلِى الْقِبْلَةِ وَغَيْرَ مُسْتَقْبِلِيهَا»
«Агар хавф ундан ҳам қаттиқроқ бўлса, қиблага юзланибми, юзланмайми оёқларингда туриб ёки (отга) минган ҳолингларда намоз ўқинглар». Шу ерда Бухорий Молик орқали Нофеънинг, Абдуллоҳ ибн Умар буни фақат Пайғамбар с.а.в.дан олиб айтган, деб ўйлайман, деган гапини ҳам қўшиб қўйган.
б) Агар жанг жуда қаттиқ бўлса, намоз ўқилган тақдирда ҳалокат юз бериши хавфи туғилса, ҳатто бошни эгиб, ишора билан ўқишнинг ҳам иложи қолмаса, бундай ҳолатда намозни то вазият юмшагунига қадар кечиктириш мумкин. Аҳзоб ғазотида Пайғамбар с.а.в. шундай қилгандилар. Шофеий саҳиҳ иснод билан Абу Саид Худрийдан ривоят қилади: «Хандақ кунида кечанинг ...и ўтгунига қадар ушланиб қолдик. Кейин жангдан тўхтадик. Аллоҳ Таолонинг
وَكَفَى اللَّهُ الْمُؤْمِنِينَ الْقِتَالَ
– „Аллоҳ мўминларга жанг тўғрисида кифоя қилди“. [33:25]
деган гапи шу ҳақда. Шундан сўнг Пайғамбар с.а.в. Билолни чақириб, пешинга такбир айтишни буюрдилар ва уни олдин қандай ўқиб юрган бўлсалар ўшандай ўқидилар. Кейин (Билол) асрга иқомат айтди. Уни ҳам олдингидек ўқидилар. Кейин шомга иқомат айтди. Шомни ҳам худди ўшандай ўқидилар. Кейин хуфтонга иқомат айтди. Уни ҳам худди ўшандай ўқидилар. Яна бир лафзда ҳар бир намозни ўз вақтида қандай ўқиган бўлсалар, ўшандай ўқидилар, дейилган».46
Бу ерда бу ҳолат Нисо сурасидаги хавф намози ҳақидаги оят нозил бўлишидан олдин юз берганди, дейилмайди. Чунки Хандақ жанги ҳижратнинг бешинчи йилида бўлган, Нисо сурасидаги оят эса Зотур-риқоъ ғазотида ҳижратнинг тўртинчи йилида нозил қилинган. Шунинг учун юқорида айтиб ўтганимиздек, ҳар бир ҳолатда ўша ҳолатга хос тарзда намоз ўқилади.
Форслар билан юз берган Тустар воқеасида ҳам шундай ҳолат юз берганди. Бухорий Анас ибн Молик р.а.дан ривоят қилади: «Тустар қўрғони жангига тонг ёришаётган пайтида бордим. Уруш қизиб кетиб, мусулмонлар намоз ўқиёлмай қолдилар. Намозни кун чиққандан кейин ўқидик. Абу Мусо билан бирга эдик. Кейин биз ғалаба қилдик. (У бизга фатҳ сурасини ўқиб берди). Мени
(46) Ал-Умм: 1/106. Ибн Хузайма: 2/88. Дорамий: 1/430.
77-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232